Genomineerd voor: De tabaksindustrie koopt voor miljarden toegang tot de medische wetenschap (1 juni 2024, Follow the Money)
Irene van den Berg (46) en Mathilde de Jeu (28) zijn onderzoeksjournalisten bij The Investigative Desk, een collectief van freelance onderzoeksjournalisten. Ze schrijven beiden voornamelijk over de tabaks- en voedingsindustrie. Hun artikelen werden onder meer gepubliceerd bij Follow the Money, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTVG) en British Medical Journal.
Irene van den Berg: ‘Dit onderzoek heeft aardig wat bereik én impact gehad, daarom besloten we het in te sturen voor De Gouden Freelancer. Het nieuws is door El País en de Frankfurter Zeitung opgepakt, en naast Follow the Money hebben we het ook in de British Medical Journal gepubliceerd. Zij waren net bezig hun beleid te vernieuwen rondom investeringen vanuit de tabaksindustrie. Onze bevindingen hebben ze daarin meegenomen, dus het had direct impact.’
‘We kwamen op het idee dankzij een collega-freelancer. Zij was op het spoor dat tabaksfabrikanten investeren in medische bedrijven, ons onderzoek toont aan dat het ook gaat om de medische wetenschap. Onze eerste vraag was eigenlijk: is dat erg? Maar we bleven onszelf eraan herinneren: de core business van deze bedrijven is nog steeds tabaksproductie. Ik moet zeggen, de tabaksindustrie blijft je verbazen. Dat je denkt: ze zullen toch niet investeren in een medicijn voor longkanker? Maar je kunt het zo cynisch niet bedenken, of ze doen het.’
Mathilde De Jeu: ‘Toen we begonnen realiseerden we ons nog niet hoeveel tijd- en handwerk dit zou kosten. We zijn handmatig door PubMed heen gegaan, hebben alle investeringen opgezocht, conflicts of interest doorgekamd en dat in spreadsheets gezet. Dat was best pittig; we zijn uiteindelijk ongeveer een jaar bezig geweest. Het mooie is wel, zodra je zo’n strategie zichtbaar hebt gemaakt kun je het ook toepassen op andere industrieën. We hebben sindsdien ook gepubliceerd over hoe voedingsbedrijven investeren in oplossingen voor de problemen die zij veroorzaken, zoals afslankmiddelen. Dat grensvlak tussen gezondheid en industrie spreekt ons allebei aan: die sectoren vinden telkens nieuwe wegen om zich in de wetenschap te mengen. Het onderzoek ging ook om bewustwording, om te weten waar het geld van investeerders vandaan komt.
Ik had me niet per se voorgenomen om freelancer te worden, ik ben er ingerold. Ik moet zeggen, ik weet niet of ik het in mijn eentje zou willen; bij The Investigative Desk kan ik altijd met andere collega’s sparren en samenwerken. Zo’n collectief is een fijne tussenvorm: je hebt de vrijheid, maar ook een team.’
web-development: _blank